ilahiyatçı tavrını benimsemiş bir ilahiyatçıdan ÜSTAD Said Nursi'nin "bana yazdırıldı..." , "kalbe ihtar edildi..." türünden, hakikatle samimiyet ilişkisini anlaması ve tartması beklenemez.
Tartmaya kalkarsa, ancak teknik olarak tartar; en iyi ihtimalle "peygamberlik iddiası" kapsamında yorumlanabilmesine ses çıkarmaz, bir de şahsi hesabı varsa, “peygamberlik iddiası” kapsamına koyuverir.
Said Nursî, İmam Ali (ra)'nin eserlerinde Risale-i Nur'a dair işaretler olduğunu kaydeder; açıkça vurgular, talebelerine anlatır. Elbette ki bunu da Risale-i Nur'a dokunulmaz “kutsal kitap” statüsü kazandırmak için değil, Hz. İmam (ra)’ın kerameti adına söyler. Kaldı ki Said Nursî, sırf Risaleleri okuyup yazmalarından ötürü insafsız mahkemelerce idam iddiasıyla yargılanan talebelerine moral destek sağlamak için bu işaretlerin altını çizer, ama ilahiyatçının bu zamandan o zamana bakışı son derece sığ ve hüsnüzandan uzak olacaktır.
Bediüzzaman, Garibüzzaman Said Nursî ve talebeleriyle empati kuracak insaf ve anlayışını esirgerse, kimse ilahiyatçıya bir şey diyemez, insaf meslek gereği değildir. İmam Ali (ra)'nin, harf devrimleriyle ve yasaklarla kaynak çoraklığı yaşandığı bir dönemde, Kur'ân'la bizi doğrudan tanıştıran, bize Kur'ân'a dışarıdan baktırmaktan öte bize Kur'ân'la bakmayı öğreten bir esere manevi ilgisini görmemek meslek erbabı için kusur değildir. İlahiyatçı olarak haklıdır. Kalbinizi çok teknik bir operasyonla yeniden çalıştıran bir cerrahtan niye bir de tebessüm bekleyesiniz?
İnsanî nezaketi takınarak bakarsanız, "Bana yazdırıldı…” ve “Kalbe ihtar edildi…” gibi cümlelerin, tekebbür için değil tevazu sonucu söylendiğini anlamakta zorlanmazsınız. Tıpkı “ben çok günahkârım…” diyen bir adamın, “ben”le başlayan cümlesini “o” diye başlayan cümleye dönüştürdüğünüzde gramatik bilgi hatası yapmadığınız halde, nezaket hatası yapmanız gibi.
Bir insan “Ben günahkârım” derken, kendi iç dünyasının gerçekliği üzerinden kendini bağlayan bir bildirimde bulunur. Onun kendi sübjektif algısında “günah” diye algıladığı sizin “günah” diye algıladığınızla eşleşmiyor olabilir.
Onun “Ben günahkârım” deyişi ile sizin “ben günahkârım” deyişi aynı müşahhas gerçeği ifade etmez. O halde, bu cümleyi “o günahkârdır” diye tercüme edemezsiniz; çünkü onun günah diye kastettiğini ancak o bilir, o anlar. “Bana bildirildi…” cümlesi de ancak “ben” öznesiyle nakledilmelidir. Söz sahibinin iç gerçekliğiyle ilgilidir. Bu cümleyi “Said Nursi’ye bildirildi, yazdırıldı…” diye çevirirseniz, tartışılır bir nesnel gerçeklik olarak algılarsınız.
İlle de ilahiyatçılara anlatmak gerekirse, "Sen attığında, sen atmadın; velakin atan Allah'tır." mealindeki ayetin ekseninde söylenmiş olamaz mı bu cümle? Atma eylemini tercih eden insandır; ama eylemi yaratan Allah'tır. Aynı şekilde, yazma eylemini de var eden, yaratan Allah'tır. Tercih eden Said Nursî'dir. İş bu kadar kolayca anlaşılabilecekken, işi yokuşa sürme, bin dereden su getirme niyeti pekâlâ başka türlü yorumların malzemesi de yapabilir bu cümleyi. Bu da, yorum sahibinin Said Nursî’nin ne söylediğiyle değil, Said Nursî’nin söylediğinden ne anla(t)mak istediğiyle ilgilidir.
Hem sonra “kalbe ihtar edildi…” sözüne kim hangi hakla karşı çıkar? Allah kulunun kalbinden bihaber midir? İnsaf, sadece insaf! “Kalbe ihtar edildi” demek kalbine ihtar edileni büyütmez, kalbe ihtar edenin keremini ve ilmini, rahmetini ve ihsanını hissettirir.
Said Nursî sözlerinden peygamberlik iması çıkarmaya kalkmak, ciddi bir yetersizliğin de ucunu gösterir.
Aklınızdaki algılama çerçevesi yeterince geniş değilse, her türlü veriyi bu çerçeveye sığdırmaya çalışırsınız. Gerçekliğin kolu bacağı çerçevenizin dışında kalırsa, inkâr eder, yok sayar; biraz daha ileri gider saçmalıkla etiketleyebilirsiniz. Bu da bir gerçekliktir; kim ne diyebilir? Oysa nesneler değildir saçma olan, veriyi algılayan aklın anlam alanında verilerin kendine yer bulmama veya suizan hastalığının bulunmasıdır muhatapta
Kategorize düşünen bir aklın “bana yazdırıldı...”lardan anlayacağı tek şey “bana peygamber gibi vahiy indirildi” iması olacaktır. Bu şekilde inşa edilmiş bir aklın terazisinde başka türlü bir değer tartılmaz.
Şimdi “Bunlar da benim kalbime ihtar edildi; bana da bunlar yazdırıldı.” deyiversem, "bana vahiy geldi” mi demek isterim?
