Had bilmek güzel şey.
Kendini bilmek ne güzel.
Filozofun dediği gibi: "Bildiğim bir şey varsa o da bir şey bilmediğimdir."
Haddini bilmemek de bir o kadar çirkindir.
Latince'de "Ne supra crepidam" olan bir deyim var.
Çizmeyi aşma!
Bu deyim, Yunan ressam Apelles'e ithaf edilir. Apelles, tablolarını sergilediği bir sergi açar ve ziyaretçilerini uzaktan izlemeye başlar.
Ziyaretçiler arasındaki bir ayakkabıcı, ressamın bir tablodaki çizme çiziminde hata yaptığını fark eder ve Apelles'e hatasını düzeltmesini önerir.
Ressam, alçakgönüllülükle eleştiriyi kabul eder ve düzeltir.
Ancak ayakkabıcının egosu şişer ve bu defa bacaklara, pantolona ve diğer detaylara yorum yapmaya başlar.
Bunun üzerine Apelles, sert bir tepki verir:
"Efendi! Haddini bil, çizmeyi aşma!"
Bu söz, aslında cehaletin cesaretine atılmış bir tokattır.
Günümüzde bu uyarı her zamankinden daha anlamlıdır.
İnsanoğlu kendi sınırlarını unutmuş durumdadır.
Her detaya müdahil olmaya çalışanlar vardır. Sosyal medyada kulaktan dolma bilgiler yayılmaktadır.
Herokolog denilen bu kişiler, sanat bilmeden sanata, şiir okumadan şiire, kitap bile okumadan yazarlara akıl vermektedir.
Birbirlerini tanımayan bireyler dahi, diğerlerinin kiminle mutlu olabileceklerini tartışmaktadır.
Yapıcı eleştiri ve densizlik arasındaki çizgi gün geçtikçe aşılmaktadır.
Oysa bilinmeyen bir konuda susmak bir zayıflık değil, bilginin değerine verilen saygıdır.
"Biliyorsan söyle faydalansınlar, bilmiyorsan sus da adam sansınlar."
İki kelime öğrenen filozof olmadığı gibi, hakem, eleştirmen, encümen de sayılmamalıdır.
Çizmeyi aşanlar, sandaletin nasıl yapıldığı konusunda bile fikir sahibidir!
Söz söylemeden önce iyice düşünmek lazımdır.
Tablo şahane ya da değil...
Bu tabloya yorum yapmaya gerçekten kimin hakkı vardır?
Amaç sadece konuşmak için konuşmak mıdır?
Her söz değer katmaz, bazı sözler sadece havada yankılanır.
Ters tepkiyle karşılaşır.
Ve unutulmasın ki;
Haddini bilmeyi öğrenmeyen insana tahammüle;
ne Apelles’in sabrı yeter ne de hayatın!
"Fazla tevazunun sonu, vasat insandan nasihat almaktır, vesselam."
