Ebû Muhammed Câbir b. Eflah el-Isbîlî (XII. yüzyil)
Isbîliye’de (Sevilla) dünyaya gelen ve hayati hakkinda yeterli kaynak olmayan Câbir, XII. yüzyilin ortalarinda vefat ettigi, oglu Ibn Meymûn’a (ö. 1204) ait bilgilerden tahmin edilmektedir.
Matematikçi ve astronom olan Câbir b. Hayyân ile astronom ve kimyaci Muhammed b. Câbir el-Bettânî çogu zaman karistirilmaktadir.
Ortaçag’da Islâm dünyasindan çok Bati’li Batlamyus’u elestiren bir astronom olarak taninmistir. Câbir’i büyük bir üne kavusturan da, Batlamyus’un taninmis eseri el-Mecis?î’deki yanlislari düzeltmek üzere kaleme aldigi Kitâbü’l-Hey?e fî i?lâ?i’l-Mecis?î adli kitabidir.
Cabir kürevi ve düzlem trigonometri üzerinde önemle durmus, Kürevi Trigonometri ile ilgili prensipler bulmustur. Bu çalismasindan bir sonuç elde edebilmek için, 4 boyut kurali'ni kullanmistir.
Bununla beraber Dünyada ilk defa dik açili bir üçgen için besinci temel prensibini ortaya koymustur.
Câbir’in eserin giris kismina koydugu küresel trigonometri bilgileri özellikle önem tasimaktadir. 1460 yillarinda, dünyada ilk defa C açisi dik bir kürevi üçgen için, “Cos A = Cos a. Sin B” bagintisina es deger bir formül ortaya koymustur ki bu o dönemin büyük bir basarisidir.
