FATIH SULTAN MEHMET 2
Küçük Yasta Idarecilik ve Bilim
Fatih'in gelecege hazirlanmasinda Molla Hüsrev, Molla Gürânî, Hoca Zâde, Hizir Bey Çelebi, Ali Tûsî, Molla Zeyrek, Sinan Pasa, Molla Lütfi, Fahreddin-i Acemî ve Hoca Hayreddin, Aksemseddin gibi bilginlerin önemli hizmetleri olmustur. Fatih bu zatlarin ilim ocaginda ve sohbet meclisinde ilim, hikmet ve irfan pinarindan kana kana içmistir.
"Fatih'in en çok merak ettigi aklî (tip, tabiî ilimler ve filozofi) ilimlerdir. Her âlim gibi naklî (ser'î) ilimleri biliyordu.
11 yasina geldiginde, idari yönden tecrübe kazanmasi için Manisa Sancakbeyligi'ne tayin edilmistir. Askeri saha disinda matematik, geometri, felsefe, hadis, tefsir, fikih, kelâm ve tarih alanlarinda fevkalade yetismistir.
Fatih Sultan Mehmed, kendi âlim olusunun yaninda yerli ve yabanci âlimleri de himaye ve tesvik etmistir.
Fatih Sultan Mehmed devri Istanbul'unda üç medrese kuruldugundan ve bunlarin Ayasofya Medresesi, Zeyrek Medresesi ve Sahil-i Seman (Fatih) Medresesi oldugu kaynaklarda nakledilmistir.
Istanbul Üniversitesi'nin kurulusunu da Fatih Sultan Mehmet baslatmistir. "Osmanli sehzâdeleri için ögrenim çagi bes yas olarak kabul edilmistir.
Istanbul’un fethinden sonra 16 adet medreseyi barindiran ilk büyük külliyeyi insa etmek Sultan Mehmet’e nasip olmustur.
(Sahn-i Seman Medresesi-Istanbul Üniversitesi resim)
(Istanbul'un Fethi ve Fetihleri resim)
1444 senesinde babasi II. Murad, tahti 12 yasindaki Mehmed'e devrederek Manisa'ya çekildi. Ancak Osmanli tahtina küçük yasta birisinin geçmesi, Avrupa ülkelerinin ülke topraklarina yönelmesi üzerine II. Murad, 1446 senesinde tekrar tahta geçmistir.
Fatih, 1451 yilinda babasinin ölmesi üzerine 19 yasinda tekrar Osmanli tahtina oturmustur. 29 Mayis 1453'te Istanbul'u fethetmistir.
1460'da Mora Despotlugu'na, Bosna'ya sefer düzenleyerek Bosna Sancakbeyligini olusturmustur. Osmanli yönetiminin dini özgürlük tanimasi ve ilimli yaklasimindan etkilenen Bosnanilar Müslümanligi benimsemislerdir.
Prof. Dr. Cahit Kurbanoglu
12.03.2022
