PROF. DR. CAHIT KURBANOGLU

Tarih: 19.12.2020 17:48

Islam Bilim Adamlari: El-Kindi

Facebook Twitter Linked-in

El-Kindi için Rönesans dönemi Italyan arastirmaci Gerolamo Cardano Orta Çag’in en büyük on iki akil bilimcisinden biridir demistir. Kindî, Batlamyus’un Dünyanin degisik sistemlerin merkezi oldugu, Ay, Merkür, Mars, Venüs,  Günes, Jüpiter’in bu yörüngede döndügünü söyledigi "Günes Sistemi" teorisini desteklemistir.
 
Islâm toplumunda yazdigi eserlerde Aristo’yu izleyen yegane filozof El-Kindi, Latince’ye çevrilen eserleriyle söhretini kabul ettirmistir. El Kindi, “Bir seyin ticaretini yapan onu satar, sattigi ise artik kendisinin degildir”  prensibi ile din ticareti yapma talihsizligine karsi, “Kim din ticareti yaparsa onun dini yoktur” yargisina ulasir.
 
Allah’in fiillerinin tamamiyla âdil oldugunu, bu konuda zulme asla yer bulunmadigini savunmustur. 
 
El-Kindî ilimleri dinî ve insanî ilimler olarak siniflandirmis, dinî (ilâhî) ilimlerin kaynaginin vahiy oldugunu, vahiy ise istek ve iradeye gerek kalmadan, çaba harcamadan, mantik ve matematik yöntemlerine basvurmadan, Allah’in peygamberlerin temiz ruhlarini aydinlatmasiyla olustugunu söylemistir. 
 
El-Kindi Felsefî Risâle isimli eserinde; “Duyu ve akil gücüyle elde edilemeyen, insanlarin benzerini ortaya koyamadiklari vahiy bilgisi insan fitratina uygun oldugundan, akil onu kabul etmek durumundadir.” demektedir.
 
Kindi’nin Felsefî Risâlelerinde insanî ilimler ikiye ayrilmaktadir. Birisi felsefenin çatisi altinda toplanmis olun dogrudan ilimdir. Digeri ise baska ilimler için bir alet ve bir baslangiç sayilmaktadir. Dogrudan ilimleri de iki gruba ayirmaktadir. Bunlar teorik ve pratik ilimlerdir. Teorik sayilanlari da da üçe ayirmaktadir. Altta fizik, ortada psikoloji, üstte metafiziktir. 
 
Kindi psikolojiyi de bir yönüyle fizyolojiye baglamakta, bir yönüyle de metafizige açik oldugundan, fizikten metafizige geçise bir araci ve bir esik oldugunu ortaya koymaktadir. 
 
Kindi matematigi ise baslica aritmetik, geometri, astronomi ve müzik seklinde dört disipline ayirmaktadir. Matematik ilimlerini bilmeyen kimse bir ömür boyu felsefe okursa da anlayamaz, sadece yazilanlari tekrarlamis olur.
El- Kindi matematik alaninda ikna metodunu, metafizikte duyu deneylerini, belâgatta ispat yöntemini uygulayanlarin bir sey elde edemeyeceklerini iddia etmistir.
 
Kindî, yöntem olarak genellikle mantik ve matematigi kullanmistir. Her konuda insani basariya götüren ilmin matematik oldugunda israr etmis ve felsefe ögrenimi için de matematigin ön sart oldugunu ortaya koymustur.
 


Orjinal Köşe Yazısına Git
— KÖŞE YAZISI SONU —