Insanin varlik dünyasi içerisindeki yerini anlamaya, anlamlandirmaya ve kavramaya çalismasi bir gerekliliktir. Bu çerçevedeki bir arayis, hayati anlamli kilar, sorumluluklarimizi hatirlatir.
Hayatin anlamini kavrama-algilama, beraberinde esyanin hakikatini da bulmamiza ve anlamamiza yardimci olur. Insan, varligin ruhuna ve kalbine nüfuz edebilmesi için yüregini ortaya koymasi gerekir. Kadim medeniyetimiz ve düsünce dünyamiz, kalp eksenli bir anlayisla insa olmustur. Bu anlayis, insanin anlam arayisinin özü ve özetidir. Insan, hayata dair anlam haritalarini önüne koyarak ve analiz ederek anlamin kalbini ve kalbin anlamini kesfederek, hayata bir anlam ve katma deger katma imkanini elde edebilir.
Islam medeniyet tasavvurunda kalp, hikmetin karargâhi hükmündedir. Kalp, bir taraftan hikmetten beslenirken, öbür taraftan hikmeti yayar. Kalp; imanin, irfanin ve hikmetin merkezi konumundadir. Nasil ki, yeme ve içme mideyi, ilim akli ve manevi duygular da ruhu insa, ikna ve ihya ediyorsa; iman, irfan ve hikmet de kalbi hem insa eder hem ihya eder hem de ikna eder. Kalbin insa olmadigi, ikna olmadigi ve ihya olmadigi bir dünya anlamli olamaz. Küçük evren demek olan insanin maddi ve manevi bütün unsurlarina hak ettigi degeri ve gidayi vermek durumundayiz. Bu degerlerle beslenen insan, dengeli, mutlu ve anlamli bir hayati yasar. Bu degerlerden yoksun kalindigi taktirde, bir anlam boslugu olusur. Insan, hayata anlam verdigi oranda hayat anlamli olur.
“Hayata anlam vermeyen, önem de vermez.” Anlam-Önem dengesi, dogru orantilidir. Dünyaya, dünyanin pozisyonu kadar önem vermek, yaratilis fitratina uygun tarzda bir yaklasim içinde olmak bir gerekliliktir. Kuran, “Ahiret, dünyadan daha hayirlidir” diyerek ölçüyü koymustu. Çünkü, ahiret Ebedi (sonsuz) ve dünya sonlu bir hayattir. Elbette ki, sonlu-sonsuz dengesine ve oranina dikkat ederek hayatimizi insa etmek durumundayiz. Zira “ebedi hayat” kavrami üzerinde dikkatle durulmalidir. Ebedi demek, sonsuz demektir. Sonsuzu anlamak için, sonlu bir kavramdan yola çikarak, muhakeme ve karsilastirma ile ancak sonsuz hayat anlasilabilir. Mesela, ilk insandan günümüze kadar gelmis geçmis ve gelecek bütün insanlarin hayatini toplarsak; su kadar trilyon yil, su kadar katrilyon yil yapar. Rakam çok büyük, ancak netice sonlu bir rakamdir. Sonlu rakamin sonsuz rakamdan daha küçük oldugu bir gerçektir.
Bunun anlami sudur: Her birimizin ahiretteki ebedi hayati, dünyaya gelmis geçmis ve gelecek bütün insanlarin dünyadaki toplam hayatindan daha büyük bir hayata karsilik geliyor. Dolayisiyla, ebedi hayata inanan bir insanin, bu ebedi hayati tehlikeye sokacak her türlü davranistan sakinmasi ve dikkat etmesi bir gerekliliktir. Peki ne yapmamiz lazim gelir? Allah (cc)’in “YAP!” dedigini yapmak ve “YAPMA!” dedigini yapmamak. Allah (cc)’in bu emir ve yasaklarina uymamiz, dünya hayatimizin saadeti için de bir gereklilik oldugu asikardir. “Ahiret, dünyadan daha hayirlidir” ayetinde bir ayrintiya dikkat çekmek durumundayiz. Burada dünyanin da hayirli oldugu, ancak ahiretin dünyadan daha hayirli oldugu gerçegi vurgulanmaktadir. Unutulmamalidir ki, ahiret yani ebedi hayat, bu dünya hayatinda kazanilir. Bu dengeye dikkat ederek hayatimizi insa ve imar etmek durumundayiz. “Mesru dairedeki keyif, keyfimize kafidir” hikmetli sözün gerektirdigi bir hayati insa etmek, bununla birlikte sorumluluklarimizi yerine getirerek hem bu dünya hayatini mutlu ve mesudane bir sekilde geçirmek, hayati anlamli kilmak ve insallah Ebedi hayati da kazanmayla sonuçlandirma umudu içinde oldugumuzu ifade etmek durumundayiz. Üstad Bediüzzaman der ki; “Din hayatin hayati hem nuru hem esasi. Ihyayi dinle olur bu milletin ihyasi.” Bu reçete, varlik dünyasinin insasi, neslimizin islahi, arzimizin imari için temel bir reçetedir. Islam, hayata anlam katan prensipler manzumesidir. “Islam oldugu için insan oldu ve insan oldugu için Islam vardir.” Islamsiz bir hayat, anlamsiz bir yasamdir.